در ايران به مانند همه کشورهای فرهنگ دوست جهان، فراتر از جوايز ادبي ريز و درشت كه به يادبود يك رخداد يا به پاسداشت يك فرزانه نامگذاري شده است، از چند دهه پيش آيين گزينش سالانه برترين ‌هاي نشر، در چارچوب «كتاب سال ايران»، سنجه بنیادین براي شناسايي آثار نوشتاري كشور بوده است.

كتاب سال ايران يا به بيان درست‌تر كتاب سال جمهوري اسلامي ایران، آييني فراگير و گسترده براي سنجش همه كتاب‌هايي است كه در يك سال خورشیدی به چاپ رسيده‌اند و در پيشگاه مردم قرار گرفته‌اند.

به دليل همين گستردگي و فراگيري دامنه گزينش، هميشه بسياري از آثار كه اتفاقاً از جايگاهي ستودني برخوردارند اما به هر روي تاب هماوردي با یلان دانشور و پژوهشگر را ندارند، از گردونه بيرون مي‌مانند.

فراتر از آوردگاه اصلی کتاب كشور، نمونه‌هايي چون كتاب سال های‌ موضوعي مانند طنز، شيدا (موسيقي)، دفاع مقدس، ولايت و …، همچنين کتاب سال های‌ صنفي مانند پزشكي، حوزه، دانشجويي و … يا حتی جوايز ادبي جنسيتي مانند جايزه پروين در ایران داشته ایم ولی هرگز کتاب سالی برپایه رده بندی سنی، به داوری نوقلمان نپرداخته است.

روشن است يك ورزشكار زير 20 سال كه توانسته پيروزي‌هاي چشمگيري در رشته خود داشته باشد و سرآمد هم نسلان شود، در پيكار با ورزشكار سن بالاتر و لزوماً پر تجربه‌تر، شرايطي نابرابر دارد.

بر پايه همين نگرش، يك نويسنده تازه كار و نوپا در رويارويي با يك نويسنده كهنه‌كار و زبردست از توان پايين‌تري براي شانه به شانه‌شدن بهره مند است.

پس سزاوارانه می نمود تا براي شكوفايي نسل جوان قلم‌ به ‌دست كشور، برنامه ويژه ای فراهم آید.

پایه گذاری «جایزه ملی كتاب سال جوانان ایران» پاسخی به این نیاز همیشگی بود.

کتاب سال جوانان رویداد بزرگ فرهنگي براي گزينش برترين نویسندگان، مترجمان و پديدآورندگان جوان – زير 29 سال – حوزه كتاب ايران است كه وظيفه ‌دارد همه ساله به رصد بهترين آثار جوانان بپردازد.

آرمان این جایزه ملی، ارج گزاری جوانان شيفته دانش، پژوهش و آموزش ايران، همچنین بازنمایی، دلگرمي و تشویق ايشان است.

کاری بس شایسته که سامان بخش گستره فرهنگ نوشتاری ایران و جوانان اهل قلم است و چه بسا بسترساز آینده درخشان برای نسل نوی میهن.